Waarom je seks niet ongestraft van het menu schrapt

'Ik zie in mijn praktijk vaak koppels met hetzelfde verloop', zegt Alexander Witpas, seksuoloog in de groepspraktijk Psyche in Antwerpen. 'In de verliefde fase is seks zelden een probleem, omdat mensen vaak tegelijk zin hebben. Dat ebt weg. Soms na een week, soms na een paar maanden of een paar jaar. Ze stellen vast dat ze minder of niet meer vrijen, maar ze praten er niet over. Dat moeten ze wél doen. Ze moeten het idee loslaten dat het kan blijven zoals in het begin en ze moeten seks organiseren. Veel mensen vinden dat een vreselijk idee. Maar hun hele leven is georganiseerd: werk, huishouden, kinderen, hobby's. Wat niet in de agenda staat, valt tussen de plooien. Als ze seks niet organiseren, dan komt het er in het slechtste geval niet meer van, in het beste geval is er een soort routine.'

Routine in bed, is dat zo erg?
'Als die routine bevredigend is, natuurlijk niet. Maar als mensen slechte seks hebben uit gewoonte, dan wel. Partners kunnen dat lang volhouden, maar een relatie is als een stoel: er is een poot huishouden, een poot kinderen, een poot emotionele relatie en een poot seks. Je kunt zitten op een stoel met drie poten, maar dan mag er met de drie overige niets misgaan of je ligt er. Koppels die bij mij aankloppen, hebben vaak al vele jaren seksuele problemen. Pas als een andere poot de relatie doet wankelen, zoeken ze een oplossing, maar dan wordt het moeilijker om die te vinden. Want al die jaren hebben bij hen het gevoel versterkt dat seks tussen hen nu eenmaal slecht is. Of dat seks niet zo belangrijk is, we doen het toch al jaren zonder. Dat hoor ik trouwens over het algemeen vaker dan tien jaar geleden, dat mensen seks in een relatie optioneel vinden. Ja, je moet de vrijheid hebben om nee te zeggen als je geen zin hebt. Maar je hebt daarnaast wel een verantwoordelijkheid voor de seksuele relatie met je partner. Soms lijkt het alsof 'nee' kunnen zeggen de enige vaardigheid is die je moet hebben in bed. Zo werkt het niet. Je moet met je partner praten over hoe het wel kan.'

Voor alle duidelijkheid: seks is belangrijk voor een relatie?

'Het is niet de enige lijm, maar een belangrijke. Bij intieme partnerrelaties is seks de unique selling proposition. Als er niet meer gevreeën wordt, wat is een koppel dan? Wij zijn als broer en zus, hoor ik. Zo vergroot je structureel het risico dat je partnerrelatie naar de vaantjes gaat. In een relatief goed draaiende relatie zeggen partners vaak dat ze seks minder belangrijk vinden. Maar dat wil niet zeggen dat het ook onbelangrijk is, want als het misgaat, blijkt het plots een van de grootste struikelblokken te zijn.'

'Niet alleen seks maar zowat alles lijkt in een relatie optioneel te zijn geworden. Ik krijg koppels bij mij die niet samenwonen, die elkaar hoogstens één keer per week zien omdat ze beiden een drukke carrière hebben, die zelden seks hebben en nooit iets samen doen. Je kunt het begrip 'relatie' zo ver rekken tot het niet veel meer inhoudt. Als je wilt werken aan een relatie, dan ben je best een minimum aantal uren in dezelfde ruimte. Maar relaties bungelen onderaan hun drukke prioriteitenlijstje. Geen probleem, ieder maakt zijn of haar eigen keuzes. Maar dan moeten ze daar de gevolgen van dragen.'

Verwachten mensen dan te veel voor wat ze maar bereid zijn om te geven?
'Als je gelooft dat seks overroepen is, of vervelend, of belachelijk, of wat dan ook, dan kan je niet verwachten dat je er veel bevrediging uit zult halen. Wie passionele seks wil, benadert seks ook als een passie. Mensen die passioneel koken, doen dat niet door één keer per maand spaghetti te maken. Seks is zoals alle andere activiteiten. Hoeveel bevrediging je eruit haalt, hangt af van hoe fijn en hoe belangrijk je dat vindt, hoeveel tijd je erin steekt, hoeveel je ervan af weet. Je moet dat ter harte nemen. Maar het klimaat rond seks in onze samenleving maakt het er niet gemakkelijker op.'

Hoe bedoelt u?
'Seks haalt de jongste jaren nog uitsluitend het nieuws als iets om verontwaardigd over te zijn. Dat is ooit anders geweest. De essentie van de seksuele revolutie was dat seks iets moois is, en dat niemand zich moet bemoeien met jouw seksuele beleving, tenzij je schade berokkent. Ik ben bezorgd dat we terug naar af gaan. Als je tegenwoordig op seksueel vlak iets anders doet dan wat de publieke opinie 'normaal' vindt, moet je je verantwoorden. En die wind waait niet alleen uit conservatieve hoek, merk ik, als ik op de website van de Nederlandstalige Vrouwenraad lees dat ze actie gaat voeren tegen álle vormen van pornografie. Al die honderdduizenden vrouwen die Fifty shades of grey hebben gekocht, houd jullie vast want de Nederlandstalige Vrouwenraad komt jullie redden!'

We worden toch om de oren geslagen met berichten over de negatieve invloed van porno op relaties. Overdreven, volgens u?
'Er zijn factoren die veel bepalender zijn voor ons seksleven dan porno, en waarover je niemand wat hoort zeggen. Een ongezonde levensstijl, zoals overgewicht of roken, heeft invloed op je seksleven. Antidepressiva: in veel gevallen is het kiss your libido goodbye. De vergrijzing en daarmee gepaard gaande chronische ziekten, met medicatie die seksuele neveneffecten geeft. Allergieën: probeer met een zware allergie maar eens een bevredigend seksleven te hebben.'

Krijgt u in uw praktijk dan geen meldingen van seks- of pornoverslaving?
'Als je de berichten moet geloven, lijkt het of iedere man of vrouw die op het net naar porno surft een afgestompte seksverslaafde dreigt te worden. Seksverslaving bestaat. Er zijn mensen die hun seksueel gedrag moeilijk onder controle kunnen houden, bij een aantal onder hen leidt dat tot destructief gedrag. Maar dat is 1 tot 2 procent van de bevolking. Wat ik wel geregeld zie, zijn mannen die gestuurd zijn door hun vrouw. Ik heb een seksverslaving, zeggen ze dan, want ze masturberen een paar keer per week bij het internet. Als ik doorvraag, blijkt het vaak om een relatie te gaan waar geen of zeer weinig seks is of waar er zware conflicten zijn over seks. Masturbatie is daar soms de enige seksuele uitlaatklep. Het is dus minstens ook een relatieprobleem. Maar door een partner naar de therapeut sturen met het label van seksverslaving kunnen die vrouwen dat uit de weg gaan. Het is zijn probleem. En hij neemt dat soms te snel over. Omdat het alternatief nog lastiger is: de boosheid van hun partner trotseren en zeggen dat ze er samen uit moeten geraken.'

Mannelijke seksualiteit wordt vaak negatief belicht. De geweldenaar, de pervert, de pornoverslaafde. Hebben mannen daarom sneller het gevoel dat zij het probleem zijn?
'Als je toevallig met een Y-chromosoom geboren bent, is er weinig aandacht voor hoe jij seks beleeft. Alsof mannen daarrond geen gedachten en gevoelens hebben, alsof de mannelijke seksualiteit alleen erecties en klaarkomen is. Er wordt met twee maten en twee gewichten gewogen. Porno is slecht omdat het van vrouwen objecten maakt, heet het. En seksspeelgoed dan? Maakt een dildo van 30 centimeter van mij geen object? Maar daar heeft niemand een probleem mee. Als een vrouw een vibrator gebruikt, dan is dat bevrijdend en emanciperend, als een man een kunstvagina gebruikt, dan is dat zielig. Is het vreemd dat mannen dan in de war zijn? Waar moeten jongens terecht om te praten over seksuele beleving? In het onderwijs, waar nauwelijks mannelijke leerkrachten zijn? Bij hun vader, als geweten is dat moeders en dochters meer praten over seks dan vaders en zonen? De hulpverlening, waar ook vooral vrouwen werken?'

Bent u pessimistisch over het seksleven van het Vlaamse doorsneekoppel?
'Eigenlijk niet. Uit Nederlands en binnenkort Vlaams onderzoek blijkt dat twee derde tot drie vierde van de mensen die seks hebben, daar tevreden over zijn, en die tevredenheid is groter voor mensen in een relatie dan voor singles die seks hebben. Dat verwacht je niet als je de berichtgeving rond de problemen in de Vlaamse slaapkamers ziet.'

En toch gaan we massaal uit elkaar.
'Relaties zijn veel ingewikkelder dan vroeger. Vroeger lagen de rollen vast. Iedereen leidde hetzelfde leven. Vrouwen en mannen kunnen nu in principe kiezen hoe ze hun leven vormgeven. Ik wil absoluut niet terug naar vroeger. Maar je kunt je wel afvragen of mensen vandaag voldoende gewapend zijn om al die complexe keuzes te maken. Hoe kies je bijvoorbeeld een goede partner? Aan de hand waarvan moet je dat bepalen? Als ik één grote uitdaging zie, dan is het partnerkeuze.'

Waar gaan we collectief de mist in?
'Veel ellende kan vermeden worden als potentiële partners elkaar enkele voor de hand liggende vragen stellen. Waar zie jij jezelf over tien jaar? Waar wil je wonen? Hoeveel geld wil je uitgeven? Hoe ga je om met je familie? Wil je kinderen? Wat eet je graag? Mensen lachen dan, maar we eten wel drie keer per dag. Een relatie is een gemeenschappelijk project. Als je op een aantal van die fundamentele terreinen, waarop compromissen sluiten vaak moeilijk is, niet overeenkomt, dan moet je weten dat de rit een pak lastiger zal worden. Dat er offers moeten worden gebracht, waarbij je iets geeft en niets krijgt, en dat horen veel mensen niet graag. Of je belandt in permanente diplomatieke onderhandelingen die tijd en energie vreten die je niet aan iets anders kunt wijden. Je moet dus beseffen dat keuzes gevolgen hebben. Als je kiest voor een partner die seks veel belangrijker vindt dan jij, of net veel minder, dan moet je accepteren dat je veel water bij de wijn zult moeten doen. Zulke verschillen verdwijnen niet vanzelf.'

 

Bron:Nieuwsblad