Bijna iedereen pleegt overspel

Wie doet het?

'Iedereen doet het', stelt relatietherapeute Rika Ponnet. 'Het gebeurt echt in alle leeftijds- en alle bevolkingsgroepen. Grappig is wel dat mannen in enquêtes de neiging hebben om hierover de waarheid te vertellen, terwijl vrouwen 'onderrapporteren': ze zullen het minder toegeven. Overspel gebeurt in elk geval héél frequent. In wezen valt het ook te begrijpen, want mannen en vrouwen werken samen en studeren samen. Het is als de kat bij de melk zetten: de kansen zijn er en dus gebeurt het. En ja, overspel is zeker geen mannenzaak.'

In een Flair -enquête uit 2005 gaf 30 procent van de vrouwen toe dat ze ooit al vreemdgingen. Bij vrouwen ouder dan dertig liep dat zelfs op tot 52 procent.

Waarom doen we het?

Er zijn zeventien redenen, zegt de Amerikaanse therapeute Mira Kirshenbaum, die met Verliefd op een ander zopas een boek schreef over overspel. Ze onderscheidt onder meer deze: je bent gewoon nieuwsgierig, het overkomt je, je hoopt je huwelijk weer op te warmen, je hebt een midlifecrisis, je neemt wraak, je komt niet meer aan je trekken, je wil scheiden maar durft niet en hoopt door vreemd te gaan dat je partner je eruit schopt.

Wanneer pleeg je overspel?

'Natuurlijk', vindt Rika Ponnet. 'Het gaat van de flirt tot de onenightstand tot de man die er jarenlang een minnares op na houdt. Voor de een is een internetliefde waarbij er alleen maar berichtjes worden uitgewisseld al overspel, voor de ander is erover fantaseren ook al overspel. Ik zou zeggen: er is overspel zodra er fysiek contact is en/of een emotionele verbondenheid.'

Uit de Flair -enquête kwam naar voren dat 52 procent van de vrouwen seksueel getinte sms'jes als overspel beschouwt. Flirten staat voor 27 procent gelijk aan overspel, pornosites bezoeken is voor 9 procent van de vrouwen ontrouw en 7 procent gewag al van ontrouw als de partner iemand anders persoonlijke dingen vertelt.

Hoe wordt het ontdekt?

'Er zijn een aantal signalen waardoor je kunt vermoeden dat je partner je bedriegt', weet privédetective Ria 't Jampens van kantoor Kronos et Veritas. 'Als je partner plots heel vaak moet overwerken, als hij cryptische telefoongesprekken voert of de telefoon niet opneemt als hij het nummer gelezen heeft. Als je partner regelmatig sms'jes krijgt die meteen gewist worden. Als je partner boos is als jij onverwacht vroeger thuis komt, of als je partner zich opeens erg chique kleedt als hij of zij even de stad in moet. In het geval van overspel klopt heel vaak het cliché: waar rook is, is vuur.'

Is het strafbaar?

'Het is sinds '87 niet langer strafbaar', zegt privédetective 't Jampens. 'Toch vormt het verzamelen van bewijsmateriaal een belangrijk element voor burgerrechtelijke procedures. Het kan een impact hebben op alimentatiegeld of hoede- en bezoekrecht.'

'Ik herinner me de zogenaamde pardonzittingen nog, uit de tijd dat overspel wel strafbaar was', vertelt advocaat en SP.A-senator Guy Swennen. 'Men kwam zich dan verontschuldigen en er werd één frank morele schadevergoeding toegekend. Eventueel kreeg men een week of een maand voorwaardelijk. De strafwet is er voor zaken die het algemeen belang in het gedrang brengen. Het is dus maar goed dat overspel niet langer strafbaar is. Het zogenaamde betrappen zoals men dat vroeger kende, bestaat nog, maar het praktische belang ervan is in de praktijk afgenomen, sinds de wet een jaar geleden is veranderd.'

Waar gebeurt het?

'Op alle plaatsen waar beiden zich min of meer gerust voelen', weet privédetectective 't Jampens. 'Van de auto tot het toilet. Zeer geregeld gebeurt het op het werk. En voorts natuurlijk in hotels of zelfs studio's die gehuurd worden. Mensen blijken heel erg inventief. Je kunt het zo gek niet bedenken of men vindt wel een manier om het geregeld te krijgen om elkaar te zien.'

Wat als het uitkomt?

'Mannen krijgen meestal nog een kans', zegt 't Jampens. 'Als een vrouw overspel pleegt, is het meestal meteen gedaan met de relatie. Daar speelt het cliché dat mannen het kunnen zonder hun echte gevoelens erbij te betrekken, maar dat het voor vrouwen niet mogelijk is om hun gevoel er buiten te laten.'

Moet je het kunnen vergeven?

'Er is een groep mensen die het kan en die het ook doet', beaamt Rika Ponnet. 'Zij zeggen: wat we samen hebben, is belangrijker dan dat overspel. Toch zegt menigeen dat het nooit meer wordt als tevoren. Het is toch een vertrouwensband die geschaad is. Het is als een vaas waar een stuk af is: je kunt die scherf er weer aan plakken, maar je blijft het zien. Overspel blijft een van de belangrijkste redenen voor een echtscheiding. Want monogamie zien wij toch als een wezenlijk onderdeel van die romantische relatie. Wie bedrogen is, blijft dat meedragen. Het zelfvertrouwen is geschonden. Met overspel richt je veel schade aan. De prijs die je daarvoor betaalt, is groot.'

Bestaan er cijfers?

'Geen correcte', aldus Ponnet. 'De cijfers over het aantal mensen dat overspel pleegt, variëren van 10 tot 80 procent, afhankelijk van het onderzoek dat je er bij haalt.' In elk geval bleek uit een onderzoek in 2003 dat één op de vijftig Vlaamse mannen niet de biologische vader is van zijn kind(eren). En in 2003, toen het 'betrappen' nog wel een grote rol speelde bij rechtszaken, rukten de Vlaamse deurwaarders daarvoor twaalf keer per dag uit, oftewel 4.530 keer voor dat hele jaar.

Bestaat georganiseerd overspel in Vlaanderen, zoals in 'Loft'?

Privédetective 't Jampens heeft het nog nooit meegemaakt. Rika Ponnet ook niet. 'En ik doe toch al vijftien jaar aan relatiebemiddeling. Laat ik misschien maar blij zijn dat ik er nog nooit over heb gehoord, want ik vind het op het degoutante af.'

Bron:Nieuwsblad