Er zijn maar weinig mensen die aan een avondje speeddaten een partner voor het leven overhouden. Schotse wetenschappers zochten uit hoe dat komt. Ze concluderen dat mensen prima in staat zijn om keuzes te maken, totdat ze teveel keuzemogelijkheden hebben: dan zijn ze minder besluitvaardig en maken ze verkeerde of helemaal geen keuzes.
Tijdens het speeddaten krijgen mensen met zo onnatuurlijk veel keuzemogelijkheden te maken dat ze het spoor bijster raken. Dat heeft dramatische gevolgen: ze maken geen of een slechte keuze. De onderzoeksresultaten wijzen erop dat wij mensen (en waarschijnlijk ook andere soorten) maar beperkt zijn in de keuzemogelijkheden die we kunnen verwerken. Als het teveel wordt, zijn we minder goed in staat om te kiezen.
Menu
De studie helpt niet alleen verklaren waarom speeddating vaak niet werkt. Het onderzoek verklaart ook waarom mensen moeite hebben met het maken van andere keuzes: het juiste gerecht van een ellenlang menu bijvoorbeeld. Of de juiste telefoon in een overvolle winkel.
Speeddaten
De wetenschappers bestudeerden de keuzes die 1868 vrouwen en 1870 mannen tijdens (commerciële) speeddates maakten. Alle singles legden voorafgaand aan de speeddate hun gewicht, opleiding, religieuze overtuiging, lengte, beroep en eventueel rookgedrag vast. Ze kregen drie minuten om kennis te maken met anderen en moesten hun oordeel binnen 48 uur vormen.
Hoe meer keus, hoe minder keuzes
De mannen maakten vaker keuzes dan de vrouwen, maar naarmate de keuzemogelijkheden toenamen, gingen beide geslachten minder keuzes maken. En de keuzes die gemaakt werden, waren vaak onjuist: het leverde geen relatie op.
Voorouders
“Onze voorouders leefden in relatief kleine, hechte groepen, dus zij kregen waarschijnlijk nooit met zo’n variëteit te maken als de mensen van tegenwoordig,” vertelt onderzoeker Alison Lenton. En daar plukken wij nu de wrange vruchten van. De methodes van vroeger werken namelijk niet meer. “We denken dat het te maken heeft met de manier waarop mensen hun oordeel vormen: we hebben de neiging om relatieve in plaats van absolute oordelen te vormen. We vergelijken onze opties in plaats van ze te toetsen aan een abstract ideaal.” En bij veel keuzemogelijkheden werkt zo’n relatieve aanpak niet echt. “Misschien is dat wel de reden waarom mensen tegenwoordig later trouwen,” bedenkt Lenton. “Vooral in grotere steden zijn er heel veel opties: er is een grote diversiteit in mensen.”
Voor wie binnenkort toch aan het speeddaten slaat en er per se een partner op de kop wil tikken, hebben experts nog wel een tip. Het is verstandig van tevoren te noteren wat u in een partner zoekt en mensen daaraan te toetsen in plaats van de potentiële partners met elkaar te vergelijken.